We kennen allemaal de wereldkaart. Of nouja, we denken allemaal de wereldkaart te kennen. Alleen klopt er niets van onze wereldkaart in vergelijking met de echte wereld.
Wat is er aan de hand met onze wereldkaart?
De aarde is (zoals je misschien wel weet 😉 ) ongeveer bolvormig. Het is onmogelijk om een 3D bol zonder vervormingen weer te geven op een 2D kaart. Vervormingen zijn ook van toepassing op onze huidige wereldkaart. Zo lijkt Groenland ongeveer even groot als Afrika, terwijl Afrika in werkelijkheid zo’n 14 keer groter is. Bekijk eerst deze video maar eens voor meer van dit soort vergelijkingen:
Mercatorprojectie
De kaart zoals wij deze kennen is op basis van de Mercatorprojectie. De kaart is hoekgetrouw wat wil zeggen dat de hoeken tussen verschillende richtingen op de kaart gelijk zijn aan de hoeken tussen die richtingen op het aardoppervlak. Dus een rechte lijn op de kaart is in het echt ook een rechte lijn. Daarom wordt de kaart vaak gebruikt in de scheepvaart.
Petersprojectie
Een veel betere kaart is een kaart volgens de Petersprojectie. Dit is een oppervlaktegetrouweprojectie, dus de verhoudingen qua oppervlakte kloppen. Uiteraard is er nog steeds wel wat vervorming. Maar waar Europa in de Mercatorprojectie qua oppervlakte ongeveer net zo groot lijkt als Afrika, is op de Petersprojectie duidelijk dat Afrika eigenlijk drie keer zo groot is.
Wat is boven en wat is onder?
Dan is er nog een ander punt. De positie van de landen. Volgens de kaart die wij kennen, ligt Europa boven en Afrika onder. Wie heeft dit bepaald? De aarde is rond, draait in het oneindige wie zegt dat het Noorden gelijk is aan boven en het zuiden aan onder? Nou, dit zeggen wij, de Europeanen. Europeanen hebben namelijk de huidige kaart gemaakt en wij wilden graag bovenaan staan, vooral in de tijd van de middeleeuwen, waar Europa een hele sterke positie kreeg in de handelsindustrie en letterlijk en figuurlijk centraal wilden staan.
Daarnaast heeft ook het kompas hier een rol in heeft gespeeld. Een kompas wijst naar het noorden en Europeanen ontdekten dat de aarde om een as draait die ongeveer op de Poolster is gericht. En aangezien we naar boven kijken we de sterren zien, lag het voor de hand om het noorden aan de bovenzijde van de kaarten af te beelden. Maar de kaart had dus net zo goed ondersteboven afgebeeld kunnen worden.
Wat is het middelpunt?
Op onze kaart is Europa het middelpunt, maar de wereld is natuurlijk bolvormig. Er is geen links, midden of rechts, waarom dan toch Europa als middelpunt? Nou dit heeft met dezelfde egocentriciteit te maken als hierboven vermeld. Kaarten werden in Europa gemaakt en Europeanen wilden bovenaan staan. Daarnaast was Europa machtig in de handel en scheepvaart, de huidige kaart werd veel gebruikt in de scheepvaart, dus het was ook overzichtelijk om Europa in het midden van de kaart te zetten. Daarnaast is het ook het perspectief, als je gaat reizen en de wereld gaat ontdekken is het logisch dit perspectivisch vanuit een middelpunt te doen.
Conclusie
De wereld had gemakkelijk ondersteboven weergegeven kunnen worden. Of Europa links of juist rechts. En er klopt in ieder geval niets van de oppervlakten op een kaart. Dit veranderd toch je beeld op de wereld. We denken de wereld te kennen, maar is dat wel zo? Misschien geeft dit wat andere perspectieven.
Bronnen: brekend.nl, earth-matters.nl, nl.wikipedia.org, america.aljazeera.com, geoplein.nl (niet meer beschikbaar), goeievraag.nl, quora.com
Afbeeldingen: pixabay.com, en.wikipedia.org, en.wikipedia.org, commons.wikimedia.org, commons.wikimedia.org
